• Hàng trăm người lại nổi dậy ở Tân Cương

Trung Quốc điều động lực lượng cảnh sát đến Lukqun,
trấn giữ nhiều trục giao thông (Peter Parks/ AFP)

Thụy My - RFI

Theo tờ báo nhà nước Global Times của Trung Quốc, hôm qua 28/06/2013 hơn một trăm người đã tấn công vào công an thành phố Hòa Điền (Hotan) thuộc Tân Cương. Một vụ nổi dậy trước đó vào hôm thứ Tư 26/06/2013 tại vùng đất đa số dân cư người Duy Ngô Nhĩ theo Hồi giáo, cũng đã làm cho 35 người chết, theo như thông tin chính thức.

Tờ Global Times (Hoàn cầu Thời báo) hôm nay 29/06/2013 viết rằng « những kẻ khủng bố » đã gây bạo loạn tại thành phố Hòa Điền, « dùng vũ khí tấn công nhiều người sau khi tập trung tại các cơ sở tôn giáo ». Cũng theo tờ báo, thì « Bọn khủng bố điều khiển xe hai bánh đã dùng dao để tiến công vào một đồn công an », nhưng hiện chính quyền đã kiểm soát được tình hình.

Trong khi đó đài Châu Á Tự Do đặt tại Mỹ dẫn lời một cư dân cho biết những người Duy Ngô Nhĩ bất bình trước việc công an « thô bạo xâm nhập vào một đền thờ Hồi giáo và bao vây ngôi đền » trong lúc đang hành lễ vào tuần rồi, vì một giáo sĩ đã không tuân thủ bài giảng chính thức đã được duyệt.

Đài này dẫn thêm một nguồn tin khác nói rằng công an đã nổ súng vào những người Duy Ngô Nhĩ lúc họ vừa ra khỏi đền thờ. « Các thanh niên Duy Ngô Nhĩ chạy xe hai bánh ra khỏi đền thờ, hô các khẩu hiệu tôn giáo…Công an sợ hãi và bắn vào họ…Có ít nhất hai người chết và một người bị thương ».

Được biết chính quyền địa phương nhiều nơi ở Tân Cương đã cấm sinh viên và viên chức nhịn ăn, đi đến các đền thờ Hồi giáo trong mùa chay Ramadan, và buộc các tiệm ăn phải mở cửa trong thời gian này.

Trang mạng Tianshan Web của Nhà nước Trung Quốc hôm nay khẳng định không có thường dân nào chết hay bị thương, tuy nhiên trang này không cho biết trong số nạn nhân có công an hay viên chức nào hay không. Theo Tianshan Web, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố « Các sự cố này cần phải được nhanh chóng xử lý để đảm bảo ổn định chung của xã hội ».

Như vậy là lại thêm một cuộc bạo động nữa tại Tân Cương, sau các vụ nổi dậy hôm thứ Tư 26/06 khiến 35 người chết, theo con số của chính quyền Trung Quốc. Các sự kiện này xảy ra vào thời điểm sắp đến kỷ niệm bốn năm các cuộc nổi dậy ngày 05/07/2009 làm cho ít nhất 200 người thiệt mạng, tại vùng đất có 10 triệu dân mà 46% là người Duy Ngô Nhĩ, nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và theo đạo Hồi.

Bắc Kinh luôn lên án đây là « các vụ tấn công khủng bố thô bạo ». Tuy nhiên Hiệp hội người Duy Ngô Nhĩ tại Mỹ tố cáo « Nhà nước huy động bộ máy tuyên truyền để chụp chiếc mũ khủng bố mà không hề có chứng cớ gì », và nạn bưng bít thông tin tại Tân Cương.

Cư dân địa phương cho AFP biết hiện không gọi điện thoại di động hay gởi tin nhắn được. Lực lượng cảnh sát bán vũ trang được điều đến Lukqun, thành phố nổi dậy hôm thứ Tư, trấn giữ nhiều giao lộ. Trước đây sau các vụ nổi dậy năm 2009, Bắc Kinh cũng đã cấm đoán thông tin và phong tỏa các tuyến đường dẫn đến Tân Cương trong nhiều tháng trời.

Thành phố Hòa Điền nằm ở phía bắc Tân Cương, nổi tiếng với những mỏ cẩm thạch. Có ít nhất 18 người chết tại đây năm 2011 trong vụ người dân địa phương tấn công vào một đồn công an. Cư dân tố cáo họ bị đàn áp, cũng như lo sợ trước việc nhiều triệu người Hán tộc đổ xô đến Tân Cương trong những thập kỷ gần đây để làm việc tại các mỏ than, khí đốt.

Bắc Kinh tổ chức tập trận hùng hậu tại Tân Cương 

Thụy My

Trung Quốc tổ chức tập trận trong bối cảnh sắp đến kỷ niệm
4 năm đợt nổi dậy tại Tân Cương ngày 05/07/2009 (Reuters)

Một cuộc tập trận hết sức quy mô đã được chính quyền Trung Quốc tổ chức hôm nay 29/06/2013 tại Urumqi, thủ phủ tỉnh Tân Cương có đa số dân là người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi, nơi mà trong tuần này đã diễn ra các cuộc bạo động đẫm máu.
Một phóng viên của AFP có mặt tại chỗ đã mô tả, xe tăng, xe quân sự và lực lượng vũ trang đã phong tỏa lối vào các đường phố ở thủ phủ Urumqi của tỉnh Tân Cương. Một phần lớn khu trung tâm thành phố đã bị ngưng mọi hoạt động để tiến hành cuộc tập trận.

Lực lượng tham gia tập trận là Công an nhân dân vũ trang, là một bộ phận của lực lượng vũ trang Trung Quốc phụ trách về trị an trong nước trong thời bình.

Cuộc tập trận hùng hậu này được tổ chức trong bối cảnh sắp đến kỷ niệm bốn năm các cuộc nổi dậy tại Tân Cương ngày 05/07/2009 đã làm cho 200 người chết. Trong tuần này cũng đã xảy ra hai vụ bạo động, đã làm cho 35 người chết hôm thứ Tư 26/06 theo nguồn tin chính phủ, và hôm qua 28/06 lại có thêm hơn một trăm người nổi dậy tấn công vào đồn công an.

Khu tự trị Tân Cương là đơn vị hành chính cấp tỉnh lớn nhất của Trung Quốc, với diện tích lên tới 1,6 triệu km vuông, có 10 triệu dân. Phần lớn cư dân là người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi, đang bất bình trước tình trạng theo họ là phân biệt đối xử, cũng như việc người Hán ồ ạt tràn đến vùng đất vốn có trữ lượng lớn khoáng sản và dầu khí.