Ô nhiễm không khí tại Bắc Kinh hôm 22/10/2013
AFP photo
Tình trạng ô nhiễm không khí tại thủ đô Bắc Kinh, nói riêng, cũng như tại một số khu vực ở Trung Quốc nói chung suốt mấy tuần qua được nhiều cơ quan truyền thông quốc tế loan tải.
Diễn tiến thực tế ra sao và bài học cho Việt Nam trong vấn đề ô nhiễm không khí từ Trung Quốc hiện nay thế nào?
Đây là đề tài trong chuyên mục Khoa học- Môi trường kỳ này, mời quí thính giả theo dõi.
Chuyện bên Tàu
Tết nguyên đán năm nay tại Trung Quốc không được vui trọn vẹn khi mà vào ngay ngày 30 tháng giêng, tức ba mươi Tết, Bộ Môi trường của nước này ra thông báo nói tình trạng ô nhiễm không khí nặng đuợc ghi nhận tại 68 trên tổng số 161 thành phố được theo dõi. Việc đốt pháo mừng xuân lại khiến cho không khí tiếp tục bị ô nhiễm trầm trọng.
Phúc trình do hai cơ quan là Báo chí Hàn Lâm Khoa học Xã Hội và Viện Khoa học Xã hội Thượng Hải thực hiện đưa ra hồi đầu tháng hai nêu rõ Bắc Kinh là thành phố xếp hàng thứ hai trong số 40 thành phố có điều kiệm môi trường tồi tệ nhất trên thế giới.
Ô nhiễm khí do xe cộ chạy trên đường thì Hà Nội không ghê gớm bằng các thành phố khác; thế nhưng việc tổ chức giao thông kém dẫn đến những chỗ bị tắc nghẽn giao thông và khí thải ra nhiều tại chỗ đó…
-Phạm Ngọc Đăng
Đây được cho là hậu quả của những thập niên với chính sách tăng trưởng bằng mọi giá bất chấp tình trạng ô nhiễm cho môi trường.
Báo cáo Blue Paper for World Cities năm 2012 nêu rõ là thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc ít nhất mỗi tuần đều một lần lên đến mức ô nhiễm trầm trọng. Trong một năm có 365 ngày thì có đến 190 ngày thủ đô này vượt nguỡng cho phép về ô nhiễm không khí.
Nếu những hạt bụi ô nhiễm nhỏ hơn 2.5 microngọi là PM2.5 vượt hơn 500 microgram trong một khối khí thì cơ quan chức năng cần phải có báo động mức xanh. Những hạt PM2.5 dày đặc như thế sẽ gây hại cho sức khỏe con người vì chúng dễ dàng đi vào phổi khi hít thở. Mức độ được Tổ chức Y tế Thế giới, WHO, công bố còn an tòan là 25 microgram trên một mét khối khí. Trong khi đó hồi tháng giêng mức độ này ở Bắc Kinh là gấp 20 lần mức cho phép.
Tháng 10 năm ngóai, chính quyền Bắc Kinh đưa ra hệ thống báo động bốn cấp với mức cao nhất là màu đỏ, rồi đến cam, vàng và xanh. Vào ngày 21 tháng 2 vừa qua, chính quyền thành phố Bắc Kinh lần đầu tiên phải ban hành báo động mức da cam đối với tình trạng ô nhiễm không khi ở đó. Lệnh báo động được đưa ra sau khi có dự báo sương mù dày đặc sẽ tràn qua thành phố trong thời gian ba ngày tiếp đó.
Một người nước ngoài đeo khẩu trang chạy xe gắn máy ở Bắc Kinh hôm 6/5/2013.
Với mức báo động da cam, giới chức y tế phải có những cảnh báo về sức khỏe cho dân chúng, các nhà trẻ ngưng mọi sinh họat ngòai trời, mọi công việc phá dở để xây dựng đều phải ngưng lại, dân chúng không được nướng thịt ngòai trờ, cấm đốt pháo hoa… Tuy nhiên xe cộ đi lại thải khói vào không khí vẫn chưa bị cấm lưu thông. Nếu có báo động đỏ thì một nửa của chừng 5 triệu xe ô tô ở Bắc Kinh phải ngưng chạy.
Đến ngày 25 tháng 2, khu vực thủ đô Bắc Kinh tiếp tục chìm trong mù mịt. Vào sáng ngày 25, độ dày hạt ô nhiễm đo được đến 444 microgram tại khu vực trung tâm Bắc Kinh. Đây cũng là ngày thứ sáu liên tiếp khu vực phía bắc Hoa Lục bị phủ trong sương mù ô nhiễm dày đặc. Cơ quan dự báo khí tượng cho biết tình trạng đó sẽ lan xuống phía đông và kéo dài ít nhất thêm một ngày nữa, sang đến thứ tư nhờ có mưa và gió làm bụi mù tản bớt đi.
Có thể nói lâu nay chính quyền Bắc Kinh đã đề ra một số biện pháp nhằm giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí ở khu vực thủ đô do họat động công nghiệp gây nên. Gần nhất là có gần 150 nhà máy công nghiệp tại Bắc Kinh bị đóng cửa nhưng rồi tình hình cũng không khá hơn.
Đóng cửa 150 nhà máy
Hôm 12 tháng 2, chính quyền Trung Quốc thông báo sẽ chi ra ngân khỏan 10 tỷ nhân dân tệ để giải quyết nạn ô nhiễm không khí. Bên cạnh đó là lời hứa tưởng thưởng cho những công ty tiến hành biện pháp cải thiện sản xuất không gây ô nhiễm.
Con số tổng cộng mà chính phủ Trung Quốc từng hứa chi ra để giải quyết hậu quả của ô nhiễm cũa Trung Quốc lên đến hơn ba ngàn tỷ nhân dân tệ với việc hình thành nên một thị trường với những đơn vị có giải pháp tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải trong sản xuất.
Với 150 nhà máy gây ô nhiễm mới đóng cửa thì thêm một số tương đương cũng sẽ phải đóng cửa tại khu vực Bắc Kinh trong năm nay. Danh sách của những công ty thuộc diện này sẽ được công bố vào cuối tháng tư sắp đến.
Ý thức của người sản xuất, cộng đồng kém nên khi không có người cảnh giới, bảo vệ thì sẵn sàng hành động không bảo đảm môi trường, vệ sinh.
-Phạm Ngọc Đăng
Bộ Bảo vệ Môi truờng của Trung Quốc hồi ngày 11 tháng 2 vừa qua cho biết sẽ cùng với các bộ, ngành khác vạch ra ra kế họach 22 biện pháp để giải quyết nạn ô nhiễm không khí ở thủ đô Bắc Kinh và các vùng khác của nứơc này. Theo bộ này thì sẽ bắt đầu có những bước giám sát việc thực hiện ở cấp cơ sở; tuy nhiên chi tiết kế họach thế nào vẫn chưa được công bố.
Hồi năm ngóai Trung Quốc cũng đề ra kế họach tòan diện giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí. Mục tiêu trong kế họach đó là đến cuối năm 2017 giảm chừng 25% luợng hạt PM 2.5 tại các đô thị lớn quanh thủ đô Bắc Kinh, 20% tại Thượng Hải và 15% tại Quảng Châu.
Trong lĩnh vực năng lượng, sẽ cho giảm mức cung cấp than xuống dưới 65%. Mức này hồi năm 2012 là 66.8%.
Bộ Môi trường Trung Quốc cho biết hồi năm ngóai họ bác 32 dự án đầu tư trị giá gần 119 tỷ nhân dân tệ vì lý do gây ô nhiễm. Biện pháp này được xem như là nổ lực của chinh quyền trung ương trong giải quyết tình trạng ô nhiễm do sản xuất công nghiệp gây ra tại Hoa Lục.
Tuy nhiên các chuyên gia về luật pháp môi trường cho rằng Trung Quốc cần ban hành luật mới cho lĩnh vực bảo vệ môi trường. Luật mới phải đủ mạnh để chế tài đối với các địa phương cũng như các cơ quan vì quyền lợi kinh tế mà bất chấp môi trường bị hủy họai.
Các nhân viên Trung Quốc chịu đựng mùi hơi hôi cuồn cuộn từ các lỗ thông hơi dưới lòng đất ở phía trước của văn phòng ngay tại trung tâm Bắc Kinh
Trong những tháng gần đây, chính quyền Trung Quốc tỏ ra công khai hơn về chỉ số ô nhiễm không khí. Nhiều cư dân Bắc Kinh nhận được thông tin qua điện thọai di động. Nhờ đó họ có những biện pháp tự phòng trước khi có thông báo chính thức từ các cơ quan chức năng.
Truyền thông quốt tế hồi ngày 25 tháng 2 loan tin chủ tịch Tập Cận Bình đi vi hành trong sương mù không đeo khẩu trang chống bụi đến tại ngõ Vũ Nhi ở khu đi bộ nổi tiếng của thủ đô Bắc Kinh- Nam La Cổ. Họat động này của ông được cư dân mạng đánh giá cao cho rằng ông đồng cam cộng khổ với dân chúng thủ đô khi mà nơi này đã sang ngày thứ sáu chịu cảnh sương mù ô nhiễm.
Chuyến vi hành của ông Tập Cận Bình diễn ra vào khi mà một người dân Trung Quốc tại tỉnh Hà Bắc đâm đơn kiện nhà cầm quyền về tình trạng ô nhiễm gây hại đến cho bản thân cuộc sống và công việc làm ăn của người này. Người khởi kiện có tên Lê Quế Tân, sống tại thủ phủ Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc. Ông này kiện đòi cơ quan môi trường của thành phố phải bồi thường 10 ngàn nhân dân tệ về những thiệt hại mà bản thân ông phải gánh chịu do hậu quả của ô nhiễm không khí lâu nay ở địa phương ông gây nên cho ông. Bản thân ông phải chi tiền mua khẩu trang, máy lọc không khí và máy chạy bộ để trong nhà vì không còn có thể ra đường để tập thể dục. Đây là vụ đầu tiên nguời dân kiện nhà cầm quyền về tình trạng ô nhiễm gây hại cho dân chúng.
Tại Bắc Kinh, một sinh viên khoa tâm lý thuộc Đại học Bắc Kinh nảy ra ý đeo khẩu trang chống bụi cho những bức tượng của các nhân vật nổi tiếng đặt trong khuôn viên trường. Trên mạng có ý kiến cho rằng đó là một cuộc biểu tình phản đối trong im lặng.
Có một chuyên gia quân đội lên tiếng cho rằng màng suơng mù ô nhiễm dày đặc như thế tại Bắc Kinh và khu vực phía bắc có thể là màng chắn chống lại một cuộc tấn công bằng laser của Hoa Kỳ. Phát biểu này ngay sau đó bị cư dân mạng phản đối dữ dội.
Ô nhiễm không khí qua ý kiến nhà khoa học Việt Nam
Vừa rồi là một số thông tin liên quan tình trạng ô nhiễm không khí tại thủ đô Bắc Kinh và khu vực phía bắc của Trung Quốc. Tại các thành phố lớn của Việt Nam, tình trạng ô nhiễm không khí lâu nay cũng được đề cập đến. Đó là do họat động xây dựng các công trình lớn, khí thải của xe cộ và của các nhà máy công nghiệp.
Giáo sư Phạm Ngọc Đăng, giám đốc Trung Tâm có một số trình bày về tình hình thực tế ở Hà Nội, thủ đô của Việt Nam cũng như các biện pháp được thực hiện:
“Xưa nay tôi vẫn chủ trì đánh giá về môi trường của Việt Nam hằng năm cũng như 5 năm của Bộ Tài Nguyên- Môi trường. Đó là báo cáo hiện trạng môi trường. Chúng tôi có nhận định Hà Nội bị ô nhiễm bụi vào loại nhất, nhì trên thế giới. Nhưng còn ô nhiễm các khí độc hại như SO2, NO2, CO… thì phần lớn trong năm nằm dưới tiêu chuẩn cho phép, ô nhiễm cục bộ. Nguyên nhân về ô nhiễm bụi tại Hà Nội có rất nhiều nguyên nhân. Trước tiên là đường phố Hà Nội không giữ được vệ sinh. Thứ hai việc sửa chữa, xây dựng không bảo vệ môi trường. Đường xá nay đào, mai lấp. Mưa xuống, khi nắng bụi bay lên, ô tô đi qua khiến bụi bay lên… Nguyên vật liệu chuyên chở rơi vãi, rồi rác thải nhiều người vứt ra đường, vệ sinh đường phố nói chung kém.
Việc ô nhiễm khí do xe cộ chạy trên đường thì Hà Nội không ghê gớm bằng các thành phố khác; thế nhưng việc tổ chức giao thông kém dẫn đến những chỗ bị tắc nghẽn giao thông và khí thải ra nhiều tại chỗ đó…
Kiểm tra và xử phạt chưa được nghiêm minh. Ví dụ việc cấm đổ bừa bãi các chất thải xây dựng, nhưng người ta vẫn chờ lúc không có công an, không có người thì đổ. Về việc vận chuyển các vật liệu xây dựng, cấm quá tải, ô tô phải chống được rò rĩ, xe cộ khi ra khỏi công trường phải được rửa; tất cả mọi qui định đều có; thế nhưng người kiểm tra, xử phạt không thường xuyên có mặt. Ý thức của người sản xuất, cộng đồng kém nên khi không có người cảnh giới, bảo vệ thì sẵn sàng hành động không bảo đảm môi trường, vệ sinh.”
Các nhà quản lý xã hội tại Trung Quốc nay đã thừa nhận giá phải trả khá đắt của nhiều thập niên phát triển kinh tế bằng mọi giá bất chấp việc bảo vệ môi trường.
Tòan xã hội nay phải gánh chịu hậu quả nhãn tiền mà cụ thể là dân chúng thủ đô Bắc Kinh. Liệu bài học lớn đó đã đủ để các cấp chính quyền và doanh giới cũng như mọi người cương quyết lọai trừ những tác nhân gây ô nhiễm cho môi trường Trái đất hay không?
Mục Khoa học - Môi trường kỳ này tạm dừng tại đây. Hẹn gặp lại quí vị và các bạn trong chương trình kỳ tới.
Gia Minh chào tạm biệt.
No comments :
Post a Comment